JA21 wil het echt anders, maar weet nog niet hoe
Oude tijden herleven deze donderdagavond in de Observant in Amersfoort. Of tenminste, dat is de bedoeling. Het is tijd voor de JA21-Provincietour. Over een paar weken zijn er immers verkiezingen voor de Provinciale Staten en die kiezen vervolgens de Eerste Kamer. JA21 doet terugdenken aan maart 2019, toen Forum in opkomst was en eveneens een tocht langs de provincies maakte. Forum deed toen ook de provincie Utrecht aan: Tivoli/Vredenburg zat afgeladen vol. Deze donderdag luisteren er in Amersfoort zeventig mensen naar Joost Eerdmans.
Naast Eerdmans zijn Europarlementariër Michiel Hoogeveen en de Utrechtse lijsttrekker Michiel Fiscalini van de partij. Het is in veel opzichten een leerzame avond. We krijgen inzicht in vier problemen.
1. Populair?
Bij JA21 benadrukt men graag dat Nederland Rutte-moe is en dat de peilingen voor rechts goed zijn. Het contrast met vier jaar geleden is echter niet te missen: toen waren er bij Forum honderden mensen, nu zijn dat er bij JA21 tientallen. Eigenlijk is het nog erger: er zitten zo’n tien Utrechtse kandidaten in de zaal en er zijn nog zeker tien andere medewerkers of kandidaten uit andere provincies van de partij. Het aantal mensen dat naar Eerdmans wil komen luisteren is hooguit een tiende van de mensenmassa uit 2019.
Dit zou JA21 onzeker kunnen maken, maar dat doet het niet. Het lage vertrouwen in het kabinet, de redelijke peilingen en een tiental ex-VVD-stemmers in de zaal leiden samen tot de conclusie dat Nederland toe is aan JA21. Deze eigenpijperij voelt sowieso ongemakkelijk, maar belangrijker is dat het bewijs ervoor uiterst brak is. Er is immers een immens verschil tussen electorale kansen omdat JA21 een inspirerende club is, of omdat de rest nog veel erger is. Ook miskent het hoe grillig peilingen tegenwoordig zijn.
2. Onderscheidend?
Iedereen weet: er is een concurrent die meer inspireert. Niet toevallig vraagt een man wat het verschil is met BBB. Een overtuigend antwoord heeft Eerdmans niet in de aanbieding. Hij denkt dat BBB wel erg aan één persoon hangt. Dat is zonder meer waar, maar tot een meer diepgaande duiding van inhoudelijke verschillen komt het niet. Caroline van der Plas zou wel erg makkelijk meestemmen met vanalles en nog wat. Zo was ze het eens met de slavernij-excuses, hoor je haar nauwelijks over de EU en lijkt ze ook niet streng voor asielzoekers.
Is dat alles? Het wordt nog erger als Eerdmans moet uitleggen wat het verschil is met BVNL van Wybren van Haga. We horen dat BVNL ‘klassiek liberaal’ is en JA21 ‘liberaal-conservatief’. Deze labels zeggen veel mensen niets. Eerdmans begrijpt dat kennelijk en meldt dat niet zozeer de ideeën verschillen, maar de mensen. Nog een belangrijk verschil? BVNL staat op nul in de peilingen.
3. Netjes?
Het gaat de verkeerde kant op met het land, vindt Eerdmans, dus moeten partijen rechts van de VVD sowieso veel zetels halen. JA21 wil niemand uitsluiten en kan dus met iedereen samenwerken. Een paar minuten later herhaalt Michiel Hoogeveen dat. Met de PVV zal echter geen coalitie worden gevormd, zo horen we, want daar willen veel andere partijen niet mee samenwerken. Eerdmans zegt hetzelfde over Forum.
Vreemd. De kopstukken van JA21 komen allemaal van Forum en zijn daar vertrokken omdat ze principiële problemen hadden met de politiek leider en de koers. Ze wilden een net, constructief en bestuurswaardig alternatief vormen en echt het verschil maken. Hoe dit samengaat met een eventuele samenwerking met een fascistische beweging is een raadsel. Het suggereert dat de morele bezwaren van destijds nooit goed zijn doordacht en in ieder geval weer heel snel bij het grofvuil kunnen komen te staan.
4. Realistisch?
Volgens JA21 moet het echt anders, zo luidt de verkiezingsleus, maar de grote vraag blijft hoe. We horen dat JA21 een plan heeft gemaakt tegen het enorme woningtekort, maar in een video horen we vooral dat je geen woningen kunt bouwen op plekken waar windmolens staan en dat mensen het belangrijk vinden dat ze hun huis kunnen bereiken. Klinkt logisch, maar het is niet een begin van een idee hoe de woningbouw echt kan worden vlotgetrokken.
Het woningtekort is groot in Utrecht, horen we lijsttrekker Michiel Fiscalini zeggen. Daarom moet in polder Rijnenburg bij Utrecht worden gebouwd. Over woningbouw op deze plek wordt al heel lang gesteggeld. We horen niet hoe JA21 ervoor gaat zorgen dat de schop eindelijk eens de grond in gaat. Dat is een flauw verwijt omdat niemand weet hoe de woningbouw op deze plek versneld kan worden, maar JA21 belooft dat wel. Dan dringt zich vroeg of laat de vraag op of deze beloften niet even vrijblijvend zijn als die van de VVD.
Volgens JA21 moet er echte verandering komen. We moeten vooral kijken naar de lange termijn, houdt Michiel Hoogeveen ons voor. Dat klinkt als: op korte termijn moet je niet al te veel van ons verwachten. Eerdmans komt later nog even op deze kwestie terug. JA21 moet vooral in de regering komen, want dan kun je dingen echt veranderen. Tot die tijd wil JA21 slecht beleid tegenhouden met een grote fractie in de Eerste Kamer. Zo zijn we weer terug bij FvD in 2019, waar men dit ook beloofde. Rara hoe liep dat af?
Hint: JA21 heeft op dit moment al best een grote fractie in de Eerste Kamer.
Beeld: JA21 in Amersfoort. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.