Het was een belangrijk onderdeel van het FvD-congres van afgelopen zaterdag in Zaandam: de introductie van de lijsttrekkers voor de Provinciale Staten. In maart doet de partij voor de tweede keer mee in de provincies. Zo komt de vraag op wie bereid zijn FvD-kandidaat te worden. De keuze onder oudgedienden is beperkt: van de 86 Statenleden die in maart 2019 voor Forum werden verkozen, zijn er nog maar 24 over. Laten we kijken wie lijsttrekker zijn geworden en wat dat zegt over de partij van Baudet.

De Provinciale Staten zijn een onbekende bestuurslaag, het Statenlidmaatschap betaalt slecht en als je nu nog verkiesbaar bent voor FvD heb je meer dan ooit last van een negatief stempel. Als we naar de peilingen kijken is de kans groot dat Forum per provincie maar één zetel haalt. De lijsttrekkers zitten dan in hun eentje, als een soort paria’s die ver van de politieke werkelijkheid afstaan en nooit nodig zijn voor welke politieke beslissing dan ook. Ze moeten zich wel continu verdedigen. Geen leuk vooruitzicht. 

Min of meer trouwe vazallen

In zeven provincies is er toch een oudgediende lijsttrekker geworden. Zij zijn nog even onbekend als vier jaar geleden, niemand kan zeggen wat ze in de Staten hebben gedaan en ze zijn allemaal Baudet-supporters, in ieder geval op dit moment. Neem Johan Dessing in Noord-Holland. Hij is voor de tweede keer lijsttrekker. Hij is ook de enige senator die FvD nog heeft. Vier jaar geleden riep hij dat er een vliegveld in zee moest komen en zoals we toen al wisten is daar nooit meer iets van vernomen. 

In Zuid-Holland zit nog zo’n geval. Hier is Ewald Kegel benoemd. Hij valt op omdat hij enige tijd bij de partij van Henk Otten zat en toen weer terugkeerde naar Forum. Dat was een rare actie want hij was door Otten bij FvD verzeild geraakt, niet vanwege Baudet. Zijn terugkeer lijkt een rationale afweging: al snel werd duidelijk dat Ottens partij GO niet van de grond kwam en dus lagen er voor Kegel elders meer baantjeskansen. Dat hij zo openlijk twijfelde over FvD maakt inmiddels niet meer uit.  

Openlijke twijfel aan de grote leider lijkt geen probleem, want dit zien we ook in Friesland. Hier is Albert van Dijk lijsttrekker. Hij vertrok ooit met zijn hele fractie bij Forum, kreeg spijt en keerde terug, maar had later toch weer kritiek. Het was al duidelijk dat de grote leider hem heeft vergeven: hij is sinds kort ook raadslid in Achtkarspelen. Ook zijn Limburgse collega Ruby Driessen laat zien dat twijfels geen probleem zijn. Hij meldde onlangs nog het niet altijd eens te zijn met de koers.

Driessen was in 2019 nog een laaggeplaatste kandidaat die als lijstvulling diende. Hij is niet de enige lijsttrekker met dat profiel. Destijds stond de hondstrouwe Anita van Iperen hoog op de Gelderse kandidatenlijst omdat er vrouwen nodig waren, niet omdat ze hoge ogen gooide. In 2019 wilde Forum de Zeeuwse Martin Bos zeker niet als Statenlid, nu is hij opgewaardeerd. Dubbele functies zijn geen probleem: Bos zit ook in de gemeenteraad van Middelburg en Van Iperen is commissielid in Tiel.

Trouwe afvallers 

In Flevoland is Statenlid Anton de Lange benoemd. Hij viel op door zijn trouw aan Baudet toen iedereen in zijn provincie de benen nam. Het opvallende is: sommige hondstrouwe FvD’ers werden juist niet beloond. Zie bijvoorbeeld Groningen, waar partijmedewerker Jan Leonard Epema de kar trekt en niet oud-lijsttrekker Bart van der Werff, terwijl hij ooit voor de internationale stichting werkte. Statenlid Daniël Osseweijer verloor zijn baan vanwege zijn FvD-activiteiten, maar lijsttrekker wordt hij niet. 

Osseweijer zegt naar Drenthe te zijn verhuisd, maar ook daar wordt het lijsttrekkerschap hem niet gegund. Ook de twee trouwe Drentse Statenleden worden geen lijsttrekker, ten faveure van winkelmanager Liesbeth Niessink. Dat moet Johnny Bos pijn doen, die naar verluid nooit durfde te vertrekken uit angst voor zijn eigen achterban, maar daar nu niet voor wordt beloond. Ook Hendrikus Velzing bleef Baudet altijd steunen. Nu is hij zijn lijsttrekkerschap uit 2019 kwijt. 

Er is ook een andere optie: sommige oudgedienden geloven nog steeds in Baudet, maar blijven voortaan liever achter de schermen. In Noord-Brabant is ondernemer Jozef Minkels lijsttrekker en niet Statenlid Joris van den Oetelaar, die deze functie niet nodig heeft: hij is immers partijbestuurder. In Overijssel zien we ondernemer Remco Roelofs de kar trekken en niet Statenlid Andreas Bakir, die wel voor de Tweede Kamerfractie werkt. Hij was in de praktijk toch al nooit in het provinciehuis. 

Weinig animo 

In Utrecht zijn alle FvD’ers al twee jaar weg en dus is een nieuweling – Frank van Breukelen – lijsttrekker. Of het een succes wordt laat zich raden: aan de NOS wist hij te melden dat hij blij was niet op het podium te hoeven spreken, omdat hij zich niet had voorbereid. Het illustreert hoe dun de spoeling inmiddels is, hetgeen meteen ook verklaart waarom zelfs Statenleden terug mogen komen die eerder publiekelijk aan Baudet twijfelden. Ook de vele dubbelfuncties suggereren weinig animo. 

Misschien verdwijnen de andere zittende Statenleden niet echt: ze kunnen op een lagere plaats op de lijst staan. Ook dat luidt hun vertrek in, omdat er van FvD vaak maar een enkeling overblijft. Deze resterende Statenleden lopen wellicht niet echt weg bij de partij, maar om nou te zeggen dat ze in de rij staan om hun eigen carrière wederom publiekelijk in de handen van Baudet te leggen: het lijkt er niet op. Misschien zijn ze hun verstand dus toch niet helemaal kwijt.

Beeld: Liesbeth Niessink, FvD-lijsttrekker in Drenthe. Still uit het NOS Journaal. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.