‘Dit was een van de beste colleges die Limburg ooit heeft gehad’
Forum voor Democratie werd in maart 2019 de grootste partij van Nederland, maar wat leverde deze politieke aardverschuiving nou precies op? Al snel werd het stil rond de 86 kersverse, onervaren Forum-Statenleden. In een serie interviews spreek ik met hen over hun ervaringen. Hoe is het ze vergaan? In de eerste aflevering: Ruud Burlet, lijsttrekker in Limburg. Hij werd gedeputeerde en vertrok na twee jaar toen het college viel. We spreken elkaar op het Gouvernement in Maastricht.
Hoe kwam je met Forum in aanraking?
Ik stemde vroeger meestal VVD. De dreiging die je nu ziet rond Oekraïne, daar was ik bij het referendum over het associatieverdrag al bang voor. In die tijd is Forum ontstaan. Ik heb in 2017 uit baldadigheid FvD gestemd, mede omdat de VVD zo slordig met het Oekraïne-referendum omging. Daarna ging Forum het hele land door. Ik was daar in Maastricht bij. In de zaal zaten allemaal mensen die bezorgd waren over de ontwikkelingen in Nederland. Ik voelde me daarmee verwant en heb me opgegeven om actief te worden. Toen werd ik gebeld voor de Provinciale Staten en heb ik veel gesprekken gehad. Daarna werd ik gevraagd of ik fractievoorzitter wilde worden. Ik dacht: waarom niet? Ik ben er echt voor gegaan. Dat is mijn stijl. De eerste maanden in de Staten waren best wel aanpoten. We waren allemaal onervaren.
Ik had nooit gedacht dat ik dit nog zou doen. Toen ik lijsttrekker werd was ik 61 en met vroegpensioen. Ik dacht: het is mijn taak om als fractieleider deze fractie van zeven mensen bij elkaar te houden, want zij kenden elkaar niet of nauwelijks. Ondertussen moesten we zoeken naar mensen die gedeputeerde wilden worden want de coalitievorming werd steeds serieuzer. Toen zei Thierry: ‘Ruud, doe het zelf. Je bent politicus tegen wil en dank. Je moet de volgende stap nemen.’ Ik was eigenlijk het vrije leven gewend. Ik deed advieswerk en zat in raden van commissarissen. Van mij moest het allemaal niet zo, maar goed, ik heb het gedaan.
Wat deed je als gedeputeerde?
Als gedeputeerde had ik onder andere circulaire economie in mijn portefeuille. We hebben toen een circulair beleidsplan kunnen maken. Dat was voor het eerst in Limburg. Bij Forum en later bij JA21 zeiden we: we gaan wel onze hersens gebruiken. Wat gaan we doen? We kijken wat er nu in Limburg gebeurt op het terrein van circulaire economie, welke spelers er zijn en wat zij aan omzet hebben. Daarna vragen we aan die mensen: waarom zijn we niet al twee keer zo groot? Waarom groei je niet harder, wat houd je tegen om succesvol te zijn? Dat is de insteek geworden van het plan.
Er kwamen hele andere dingen uit dan je zou verwachten. Bedrijven vroegen niet om meer geld, maar om hele simpele dingen, zoals het bij elkaar brengen van partijen. Dat kun je als provincie regelen. Het tweede was: startende projecten ondersteunen. De derde was heel spannend: geef het goede voorbeeld. Dat wordt heel weinig gedaan. De overheid is goed met regels en verordeningen, maar minder met bijvoorbeeld zelf circulair inkopen. Ik had ook inkoop in mijn portefeuille, dus hebben we specifiek gekozen voor een circulaire insteek.
Het FvD-programma ging niet over circulaire economie.
Toen we aan het onderhandelen waren, waren we ons programma voor Limburg nog aan het vastleggen. Dat ging vrij snel. Door je hersens te gebruiken kom je tot goede oplossingen. Soms heb je geen informatie en dan moet je eerst vragen stellen. Wij waren allemaal mensen die eerst vragen: hoe zit het, wat zit er achter het beleid, waarom is het zo? Het was in het begin bijvoorbeeld voor niemand in de provincie duidelijk waar Forum voor zou staan bij Maastricht Aachen Airport, want wij stelden allereerst alleen maar kritische vragen. Ze dachten dat we tegen dat vliegveld waren, maar we waren slechts vragen aan het stellen. Uiteindelijk waren we overtuigd van de waarde van dat vliegveld.
De energieplannen zijn de afgelopen jaren realistischer geworden. Kernenergie werd niet besproken, nu is het geaccepteerd. Biomassacentrales waren een paradepaardje, nu staan anderen zich te schamen dat ze het ooit gesuggereerd hebben. Als gedeputeerde vond ik: biomassa in de vorm van afval is goed, maar bossen kappen? Nee.
Soms vraagt een organisatie subsidie. Mijn vraag is dan wat hun doelstelling is. Als een alfabetiseringsproject bijvoorbeeld 15 kinderen heeft geholpen, hoeveel hadden ze willen helpen? 250? Als ze er 50 hebben gedaan en het doel was slechts 25, geef ze dan een extra zak geld.
Jullie hadden geen uitgewerkt verkiezingsprogramma. Is dat niet problematisch?
De verkiezingen waren gebaseerd op landelijke thema’s. Wij zijn als provinciale kandidaten heel lang uit de wind gehouden en pas op het einde naar buiten getreden. FvD wilde niet heel Limburg vol windmolens. Dat is niet effectief en niet efficiënt. Waar wij ook voor hebben kunnen zorgen, is dat we niet nog sneller gingen dan het klimaatakkoord. We hebben gevraagd om een toekomstplan voor de energietransitie. Als je willekeurig dingen gaat doen, kan het netwerk dat helemaal niet aan. Als je DSM had willen laten draaien op windmolens, hadden we heel Zuid-Limburg vol moeten zetten. Daar hebben we de ruimte niet voor, zelfs niet als je het had gewild. Dat maakte het onderzoek vrij snel duidelijk.
Als je al die informatie en onderbouwing hebt, ga je nadenken over hoe we het dan moeten gaan doen. Daar kwamen zonnepanelen op gebouwen uit. Het provinciehuis wordt binnenkort ook voorzien van zonnepanelen, want je moet het goede voorbeeld geven. Dat is nu nog zinvoller dan het toen al was. Dat hebben we in beweging kunnen zetten. Ik werkte goed samen met voormalig GroenLinks-politica Carla Brugman. Wij staan beide open voor de inhoud en zijn niet dogmatisch.
Burgemeesters, wethouders en industriëlen vonden dit een van de beste colleges die Limburg ooit heeft gehad. Het was een extraparlementair college waarbij we werkten met wisselende meerderheden in de Provinciale Staten. De mensen die eerder in een college hadden gezeten zeiden: we hebben niet eerder gezien dat er zo open over de inhoud wordt gesproken. Er waren nauwelijks overleggen met de politieke achterban. Dat moet je in de Statenzaal uitvechten en niet in de achterkamers. Soms was de meerderheid links, soms rechts en soms uit het midden. Soms hebben we ook voorstellen terug moeten halen omdat we hele zinvolle suggesties kregen.
De kiezer verwacht onder andere dat FvD tegen Europa is. Dat verdwijnt in jouw verhaal.
We zijn tegen een oppermachtig Europa dat vanalles dicteert, maar er is niets tegen samenwerking. Bij Forum heb ik gezegd: ik zou wel gekke Henkie zijn als ik geen Europese fondsen zou aanvragen als die er zijn. Dat doe ik voor Limburg. Een ander voorbeeld: hier in het Gouvernement worden veertig asielzoekers opgevangen. Daar gaan wij niet over zeuren. Het Rijk heeft dit beleid over de heg gekieperd bij de gemeenten en dan moet het opgelost worden. We zullen nu als JA21 landelijk er zeker voor gaan dat we dit asielbeleid niet willen. Die massale migratie verstoort heel veel dingen op heel veel niveaus.
Eind 2020 viel Forum in Limburg uit elkaar. Zag je dat aankomen?
De fractieleden waren altijd heel constructief. Er was nooit gedacht aan een splitsing. Die kwam er pas met de crisis rond JFvD. Het breekpunt voor mij was dat Thierry zich had teruggetrokken als leider en toen weer terugkwam. Dat vertrek vond ik redelijk, dat heb ik nog verdedigd. Als je zo’n last wordt voor het voortbestaan van je club, dan moet je weg. Drie dagen later draaide hij. Toen ben ik eruit gestapt. Het probleem van de jongeren was niet opgelost. Je kon daar vanalles van vinden, maar je moest er iets aan doen. Toen ik als gedeputeerde geen lid meer was van Forum, durfde de fractie ook iets te zeggen. Zij waren eerst bang voor de coalitie. Toen zijn vier FvD’ers verder gegaan als Samen voor Limburg. Zij bleven mij steunen. Of de andere drie Statenleden van FvD mij bleven steunen is nooit uitgesproken.
Het college is een paar maanden later alsnog gevallen. Nu ben je tijdelijk terug als Statenlid. Wat is je ambitie nu?
Samen voor Limburg heeft zich inmiddels aangesloten bij JA21, net als ik. Toen we onlangs in Gorinchem waren bij een avond met alle provinciale kandidaten kwam ons enthousiasme uit de FvD-tijd zowaar weer terug. Toch weet ik niet of ik definitief terug wil in de provincie. Een toezichthoudende rol zou me meer passen. Als ik voor JA21 in de Eerste Kamer zou mogen en kunnen, zou ik dat uitdagend vinden.
Beeld: Ruud Burlet in het Gouvernement in Maastricht. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.