Het is een klein maar veelzeggend nieuwsfeitje. De fractie van Forum voor Democratie in Dijk en Waard heeft zich afgesplitst. Dijk en Waard is de fusie van Langedijk en Heerhugowaard, vlak boven Alkmaar. Hier had FvD het meeste succes van alle gemeenten waar de partij ooit meedeed: elders kwam men nooit verder dan een of twee zetels, maar in Dijk en Waard werden het er drie. Nu dat er weer nul zijn, is het tijd om naar de scherven te kijken. Hoe is het zo gekomen en wat zegt dit over de toekomst?

Herindelingsverkiezingen zijn meestal alleen interessant voor de bewoners van de betreffende gemeenten, maar in dit geval is de relevantie breder. In november 2021 vonden in vier nieuw te vormen gemeenten verkiezingen plaats: naast Dijk en Waard waren dat Purmerend, Maashorst (Uden e.o.) en Land van Cuijk (Cuijk, Boxmeer, e.o.). In al deze gemeenten deed Forum mee. Het was een soort opwarmertje voor de gemeenteraadsverkiezingen in de rest van Nederland. In maart was FvD in nog eens vijftig gemeenten verkiesbaar. 

De verkiezingen van november verliepen redelijk: overal werden FvD-zetels behaald. Daar hield het succes ook meteen mee op. In Purmerend was lijsttrekker Daniel Pardoen meteen weg omdat hij niet in de gemeente woonde, in Land van Cuijk was lijsttrekker Peter Verstegen na vier maanden alweer vertrokken en in Dijk en Waard liep raadslid Thomas Groot weg omdat hij zich had verkeken op de tijdsbesteding. Dat belooft nog wat voor de fracties die er in maart bij zijn gekomen. 

Geen serieuze partij 

Uit alles blijkt dat FvD niet serieus keek wie er op de kandidatenlijsten stonden. Wonen ze in de juiste gemeente (Pardoen), zijn ze van plan daar te blijven wonen (Verstegen) en hebben ze wel voldoende tijd (Groot)? Dit zijn allemaal zaken die bij andere partijen in de voorselectie aan bod komen. De antwoorden op deze basale vragen bepalen of men überhaupt in aanmerking komt voor een sollicitatiegesprek. Bij FvD wordt er helemaal niet naar gevraagd, laat staan dat er een stevige toets is of raadsleden echt bij de partij passen.

De weggelopen FvD’ers Carmen Bosscher, Dennis Koopman en Rob Lute hebben aanvankelijk geen serieuze verklaring gegeven voor hun afsplitsing. Ze kwamen met de melding dat ‘de huidige gang van zaken binnen het bestuur’ de reden is om op te stappen. Even afpellen: dat bestuur bestaat grotendeels uit Thierry Baudet en zijn maatje Freek Jansen, mensen waarvan genoegelijk bekend is hoe ze opereren en wat ze vinden, dus dat kan voor de raadsleden uit Dijk en Waard nauwelijks een verrassing zijn. 

De raadsleden hebben het in hun eerste verklaring over ‘het gemis aan transparantie en openheid van zaken.’ De fractie zou ook ‘niet gekend zijn in de voor ons relevante besluitvorming’. Het is allemaal vaagheid troef. Een dag later kwam Bosscher met een tweede verklaring. Eigenlijk hebben we die niet nodig want de belangrijkste reden voor de afsplitsing staat wel vast: FvD is als organisatie los zand en er is nauwelijks structureel contact tussen lokale fracties en de landelijke top. Dit maakt weglopen ontzettend eenvoudig.

Redenen voor vertrek 

FvD is geen democratische partij waar naar leden wordt geluisterd. Het is een illusie te denken dat raadsleden enige inspraak hebben, of het nou gaat over de organisatie of de koers. Daar komen raadsleden vroeg of laat achter. Als zij zich vooraf bijvoorbeeld niet hadden gerealiseerd dat Baudet een pro-Russische koers wil varen, hebben ze dat de afgelopen weken wel ontdekt. En als ze zelf niet op Twitter hebben gekeken, zal hun sociale omgeving ze er ongetwijfeld op hebben gewezen. Het zou niet de eerste keer zijn dat FvD’ers zich uit de voeten maken vanwege de reacties uit hun omgeving.

Er is nog een reden om te vertrekken: FvD is een verdienmodel voor de partijtop met een eigen uitgeverij, betaalde conferenties en natuurlijk een hoop subsidie. Hier ligt een verklaring voor de deelname aan de raadsverkiezingen. Raadsleden leveren mogelijk extra inkomstenbronnen op in de vorm van fractiebudgetten, afdrachtregelingen of gedwongen cursusafname. Uit klachten bij een andere gemeente was al duidelijk dat FvD probeert lokale gelden richting de partijkas te laten stromen. Ook in Dijk en Waard deed FvD een poging, waarschijnlijk door controle te krijgen over het afdelingsbestuur, buiten medeweten van de fractie om. 

Als je dit slagveld overziet waren er maar weinig redenen voor Bosscher en de rest om bij Forum te blijven. Ze zullen de laatsten niet zijn. Deze problemen spelen immers elders ook. 

Dit stuk is bijgewerkt naar aanleiding van de tweede verklaring van Bosscher. Beeld: poster met Thierry Baudet en Carmen Bosscher in betere tijden. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.