Even na zevenen staan er honderden mensen op de Dam. Hier organiseert het Platform Stop Racisme een demonstratie voor menswaardige opvang van asielzoekers, naar aanleiding van de ellende in Ter Apel, waar al wekenlang honderden mensen buiten slapen, een baby van drie maanden is overleden en Artsen Zonder Grenzen medische zorg aanbiedt. Bij deze demonstratie kun je goed zien hoe weinig animo er nog is voor een fundamenteel ander asielbeleid en waarom dat ook niet snel zal veranderen.

De prominenten laten vrijdagavond verstek gaan. De tijd dat linkse politici enthousiast het podium beklommen om uit te leggen dat opvang van asielzoekers een morele verplichting is, is voorbij. Even fractievoorzitters uit de Tweede Kamer tellen: geen Pieter Heerma, geen Gert-Jan Segers, geen Jan Paternotte, geen Jesse Klaver, geen Attje Kuiken, geen Farid Azarkan, geen Laurens Dassen, geen Lilian Marijnissen en ook geen Sylvana Simons. De meest prominente spreker is Suzanne Kröger, Kamerlid van GroenLinks.

In het publiek zien we relatief veel partijgenoten van Kröger: Kamerleden Kauthar Bouchallikht en Senna Maatoug zijn aanwezig en er is een handvol raadsleden uit Amsterdam. Partijvlaggen zien we nergens, behalve twee van de Piratenpartij en eentje van Bij1. In Amsterdam heeft die partij inmiddels drie raadsleden, maar op het podium zien we alleen de vice-voorzitter van het afdelingsbestuur Gerhesdine Gambier. De Amsterdamse fractievoorzitter van Denk is er ook, maar hij spreekt niet. 

Alles op één hoop 

Een feitelijke analyse komt van Kröger. Ze zegt dat de crisis in Ter Apel het gevolg is van politieke keuzes, namelijk om de opvang zo minimaal mogelijk te houden. Zo ontstaat er meteen een crisis als het aantal asielzoekers ook maar een beetje toeneemt. Dat het ook anders kan, laat de oorlog in Oekraïne zien. Die vluchtelingen kregen wel meteen opvang. Er staan zelfs 3.000 bedden leeg. GroenLinks wil dat deze aanpak voor alle vluchtelingen gaat gelden en niet alleen voor Oekraïners. 

Demonstraties zijn geen plek om genuanceerd over een thema te praten, maar deze avond worden zoveel zaken op één hoop gegooid dat men steun verliest in plaats van wint. Een ‘intersectioneel klimaatactivist’ vindt dat Nederland steeds rechtser wordt en dat ‘nazi-gedachtengoed’ wordt genormaliseerd. Hoewel Nederlandse media gretig meewerken aan de verspreiding van rechts radicalisme en continu het onterechte beeld oproepen dat Nederland wordt overspoeld door migranten, past de term ‘nazi-gedachtengoed’ daar niet bij. 

Het feit dat Oekraïners welkom zijn in Nederland en andere vluchtelingen niet of veel minder, wordt deze avond consistent racisme genoemd. Een vrouw begint over de oorzaak van alle ellende: het kapitalisme. Zo is dat nu eenmaal, meldt ze, ook al vindt niet iedereen dat leuk om te horen. De meute scandeert leuzen voor betere opvang, maar ook over Syriërs, zwarte mensen, vrouwen, transgenders en queers. Een Palestijnse vluchteling sluit zijn praatje af met de zin: ‘From the river to the sea, Palestine will be free’. Applaus.

99% haakt af 

Een vrouw op het podium schreeuwt ons in het Engels toe dat Nederland zich moet schamen. Ze is ongedocumenteerd en haar eerste asielaanvraag is afgewezen. Dat was omdat de ambtenaren haar verhaal niet geloofden. Ze gaat binnenkort opnieuw naar Ter Apel om voor de tweede keer een aanvraag in te dienen. Ze suggereert dat ze in Nederland anders wordt behandeld omdat ze zwart is. Er moet een einde komen aan institutioneel racisme en het stigmatiseren van vluchtelingen, horen we. 

Veel applaus. Invoelbaar omdat dit een demonstratie is voor ruimhartig vluchtelingenbeleid, maar tegelijk ook vreemd want we kennen deze vrouw helemaal niet, en hoewel institutioneel racisme en stigmatisering van vluchtelingen zeker bestaan, is dat allemaal niet per se gerelateerd aan haar specifieke asielaanvraag. De consequentie van dit applaus is verstrekkend: het opwerpen van grenzen voor asielzoekers is eigenlijk per definitie onethisch en racistisch. Dat is niet toevallig een mening die je onder linkse activisten vaker tegenkomt. 

De kans is groot dat een ruime meerderheid van Nederland nog steeds voorstander is van een menswaardige behandeling van vluchtelingen en dus tegen Ter Apel. Dat is ook waar deze demonstratie mee begon, maar we zijn binnen een uur uitgekomen bij een standpunt wat – al dan niet na enige doordenking – zo extreem is dat 99% van Nederland afhaakt. Het wordt nog erger: daar kritische vragen over stellen mag niet, want de rechtse verslaggever Shashi Roopram wordt hier gemaand op te hoepelen. 

Kennelijk weten de demonstranten zelf ook dat hun specifieke visie geen gewicht in de schaal legt.

Beeld: Protestborden op de Dam. Foto: Chris Aalberts.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.