Als BBB niet normaal leert discussiëren, weten we hoe het afloopt
Caroline van der Plas is populair en dat heeft zo zijn gevolgen. In opiniepeilingen is ze inmiddels de tweede partij van het land. Voor kiezers die op zoek zijn naar een rechtse, populistische variant van de VVD, maar de PVV en FvD te extreem vinden, is BBB momenteel favoriet. Voor deze doelgroep leek JA21 in maart vorig jaar nog de beste keuze, maar van de partij van Joost Eerdmans hoor je nog maar weinig. Tegenwoordig is het Caroline wat de klok slaat.
BBB illustreert dat partijen er niet meer toe doen en personen des te meer. BBB is Caroline en Caroline is BBB. Natuurlijk zegt BBB dat de partij meer is dan één persoon. Organisatorisch is dat juist, wat aantrekkingskracht betreft niet. Zullen we het een afhankelijkheidsrelatie noemen? Zonder Caroline geen goede peilingen en dus ook geen zetels in de Provinciale Staten of de Eerste Kamer. Het is deze centrale positie van de leider die nieuwe partijen fundamenteel instabiel maakt.
Vrijwel iedereen verwacht dat de PVV zal ophouden te bestaan als Geert Wilders er ooit mee stopt. Forum is een verlengstuk van de persoonlijkheid van Thierry Baudet. Trots op Nederland is nooit echt meer geweest dan Rita Verdonk. We weten hoe het met de LPF afliep toen Pim Fortuyn werd vermoord. Er zijn in dit soort partijen wel structuren, vergaderingen, reglementen en vrijwilligers, maar zonder leider is er geen bezielend verband, richting, visie of aantrekkingskracht.
Geen transparantie
Wat BBB echt voor partij is, is niet zo duidelijk. Ook hier zien we een verband met andere partijen op rechts, die niet of nauwelijks transparant willen zijn over hun eigen organisatie. De kern van het probleem is de ledenvergadering. Bij partijen als de PvdA is die openbaar en kunnen media verslaan welke discussies er intern worden gevoerd, welke meningsverschillen spelen, wie er actief zijn, wie er azen op functies en hoe de leiders met de eigen leden communiceren.
De ledenvergaderingen van Forum vinden al jaren achter gesloten deuren plaats en JA21 vindt openbaarheid ook maar lastig. Ook bij BBB kom je er als journalist niet in, ondanks verzoeken bij de partijvoorzitter. Je bent afhankelijk van de bereidheid van partijleden die je een online inlogcode geven. Dit is echter maar een halve oplossing: je komt wel te weten wat er wordt gezegd, maar je zit niet in de zaal en krijgt dus geen beeld wie daar allemaal aanwezig zijn, laat staan wat hun formele of informele rol is.
Net als bij andere rechtse partijen ontstaan zo al snel roddels wie er wel en niet zijn aangesloten. Die verhalen zijn op geen enkele manier te controleren als de mensen er zelf niets over willen zeggen. Er zijn al verhalen over een slecht bekendstaand ex-FvD-Statenlid die zou willen overstappen en een FvD-lid van het eerste uur die zich warmloopt voor een hoge plaats op een Randstedelijke kandidatenlijst. Of het waar is? Geen idee. Wel begrijp je waarom BBB niet in het openbaar wil vergaderen.
Hiërarchische organisatie
BBB heeft alle schijn van een hiërarchische organisatie en u kunt raden bij welke partijen we dat eerder hebben gezien. Net als bij Forum stelt een landelijke vergadering de kandidatenlijsten voor de Provinciale Staten vast. Er komt dus geen directe band tussen provinciale partijleden en hun volksvertegenwoordigers. Het is een manier om de partijtop veel en leden zo weinig mogelijk invloed te geven. Een landelijke bijeenkomst gaat immers niet vergaderen over de nummer zes van Drenthe.
In het huishoudelijk reglement lezen we dat alle kandidaten in de praktijk goedkeuring nodig hebben van het bestuur. Ook dit lijkt op partijen als FvD: kandidaten die het bestuur niet wil hebben pech. Dit leidt tot een structuur waarin volksvertegenwoordigers niet vrij zijn om hun eigen lijn te bepalen of om tegen de leiding in te gaan. Dat doen politici bij traditionele partijen natuurlijk sowieso al nauwelijks, maar zo wordt dat bij partijen als BBB allemaal nog maar erger.
Hoe het er straks bij BBB aan toe gaat, is al met al wel duidelijk. Er komen na maart twaalf fracties in het land en eentje in de Eerste Kamer. De politici zitten er op hun zetel vanwege de populariteit van Caroline en hun loyale opstelling aan het partijbestuur. Rara zullen deze volksvertegenwoordigers weleens rebelleren? Zal er bij BBB plaats zijn voor intern inhoudelijk debat? We hoeven maar naar andere rechtse partijen te kijken om het antwoord te weten.
Interne discussie?
Nu vinden sommigen – zoals Caroline zelf – dat je BBB niet met Forum mag vergelijken. Het extremisme van FvD is inderdaad dermate ernstig dat geen partij daarbij in de buurt komt. Dat is wel extra reden om als partij kritisch na te denken voordat je dubieuze standpunten inneemt die we eerder bij Baudet tegenkwamen: meldpunten voor schoolboeken, manipulatie door de Postcodeloterij of geklaag over misleiding door de journalistiek. BBB lijkt wel degelijk een bedreiging voor het open debat.
Zouden zulke standpunten nou echt geen interne discussie opleveren? Hoewel veel informatie ontbreekt, weten we dat er in ieder geval CDA’ers én FvD’ers bij BBB rondlopen. Dit zijn verschillende bloedgroepen die niet op dezelfde manier politiek willen bedrijven. De CDA’ers gaan uiteindelijk voor verantwoordelijkheid en compromissen, niet voor eindeloos geschreeuw aan de zijlijn. Dat wordt nog leuk als beide groepen straks in een fractie moeten samenwerken.
Rechtse partijen maken altijd dezelfde fout: ze zijn continu in de campagnemodus en vergeten dat er een ideologische basis nodig is waarover iedereen het eens is. Dat zagen we bij Forum, maar nu ook weer bij JA21 en BBB. Deze leemte maakt dat allerlei mensen om uiteenlopende redenen aanhaken: omdat de partij de wind mee heeft, de juiste onderwerpen adresseert of een aansprekende leider heeft. Grote kans dat men er ook de verkiezingen mee wint. En dat het daarna alsnog misgaat.
Als dat gebeurt, kan BBB niet zeggen dat ze niet waren gewaarschuwd.
Beeld: Caroline van der Plas in de Tweede Kamer. Still van YouTube.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.