Er is weinig publiciteit voor de crisis binnen de SP, knort de Utrechtse SP-lijsttrekker Floris Boudens. Wel bij TPO, maar dat is ‘een medium van de klassenvijand’. Het is zaterdagmiddag en we zijn in Amsterdam Oost, waar vijftig kritische SP-leden praten over wat zij ‘de heksenjacht binnen de SP’ noemen. SP-leden mogen geen lid zijn van een tweede partij. Onlangs besloot de partijraad dat zowel het Marxistisch Forum als jongerenorganisatie Rood politieke partijen zijn. Daarom moeten de leden van deze organisaties kiezen waar ze lid van blijven, anders worden ze geroyeerd. 

Deze zaak is voor buitenstaanders nauwelijks te volgen. Rood was tot voor kort de jongerenorganisatie van de SP: een kweekvijver voor nieuw talent. Rood is volgens de SP-top echter te radicaal. Zo vindt Rood dat de partij een veel linksere koers moet varen en niet moet besturen. Inmiddels is al het jonge talent bij het grofvuil gezet en wordt Rood niet meer als jongerenorganisatie erkend. Ook heeft de SP besloten dat Rood een politieke partij is. Dat is onzin en dat weet iedereen ook: Rood is een jongerenorganisatie die niet aan verkiezingen meedoet. De SP wil simpelweg alle Rood-leden wegsturen. 

Bij het Marxistisch Forum is de situatie vergelijkbaar. Dit is een ledeninitiatief om de SP een linksere koers te laten varen: een informele praatgroep waar je geen lid van kunt zijn. Dit Forum lijkt in niets op een politieke partij, maar ook hier wil de SP alle betrokkenen kunnen royeren. Dat is nog niet zo gemakkelijk, want er bestaat geen ledenlijst. De SP kan vanwege de privacy-wetgeving formeel ook niet weten wie er lid zijn van Rood. Onduidelijk blijft dan ook of de SP in staat is alle ‘dubbelleden’ weg te sturen. Een man in de zaal meldt zonder ironie dat de SP waarschijnlijk wettelijk mag doen wat ze van plan is. 

Straf voor andersdenkenden

De interpretatie dringt zich op dat de SP andersdenkenden probeert te straffen. Een van hen is Michel Eggermont, Statenlid in Utrecht en kandidaat-partijsecretaris. Een ander is Tijs Hardam, voorzitter van de Rotterdamse afdeling en kandidaat-partijvoorzitter. Ze hebben allebei een brief gehad dat ze afstand moeten doen van ‘hun tweede partijlidmaatschap’, anders worden ze geroyeerd. Zo royeren de huidige partijbestuurders – die een tweede periode willen – hun enige uitdagers. De royementen zijn nog voor de daadwerkelijke verkiezing gepland. Dan hoeft die niet door te gaan. 

De ellende gaat dieper. Op allerlei plekken in de SP zitten mensen die een mogelijk royement boven het hoofd hangt. Een prominent voorbeeld is Floris Boudens, die door de leden van de Utrechtse afdeling is gekozen tot lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart. Hij gaat zijn Rood-lidmaatschap niet opgeven, zegt hij. Deze middag wordt gespeculeerd wat zijn aanstaande royement betekent. De kans is groot dat de SP in Utrecht helemaal niet aan de verkiezingen deelneemt. Een forse consequentie, waarmee de vraag opkomt wat nu eigenlijk het probleem is. 

Michel Eggermont geeft – gehuld in een Marx2020-ledenshirt – een schets: ooit was de SP een partij voor verschillende groepen linkse mensen. Tegenwoordig niet meer: de leden van Rood en betrokkenen bij het Marxistisch Forum worden als te extreem ervaren. Een dieptepunt was dat partijsecretaris Arnout Hoekstra op televisie suggereerde dat deze mensen misschien gewelddadige en ondemocratische ideeën hebben. De te royeren leden ontkennen dat, al erkennen ze wel dat bijvoorbeeld het onteigenen van de heersende klasse een nogal stevige dwang vereist.

Een alternatieve interpretatie

Hier in Amsterdam komen de aanwezigen tot een heel andere interpretatie dan het partijbestuur. Eggermont vindt dat de SP geen ideeënpartij meer is, ziet de SP elke verkiezing verliezen en de ledenaantallen dalen. Er is nieuwe energie nodig en daarom is het Marxistisch Forum opgezet. Dit komt tientallen SP’ers op een royement te staan. Dit betekent volgens Eggermont dat SP-leden geen initiatieven mogen ontplooien en geen discussies mogen starten. Hoewel hij hier waarschijnlijk wat overdrijft, is het onmiskenbaar dat ledeninitiatieven bij de SP met harde hand de kop in worden gedrukt. 

We horen grote twijfels of het partijbestuur deze strijd kan winnen. Boudens vertelt over partijleden die bij een eerdere royementsronde het veld moesten ruimen. Ze behoren formeel niet meer tot de SP maar bleven wel actief. Het heeft er alle schijn van dat dit weer gaat gebeuren. Boudens roept afdelingen op zich tegen de royementen te verzetten. Deze middag is een eerste stap in die richting. Er komen met spoed ledenvergaderingen op meerdere plekken en er gaan al standaardmoties rond waarmee afdelingen zich tegen het beleid kunnen uitspreken. 

De strijd begint nu pas. De afdelingen Utrecht en Zeist zijn mede-organisatoren van deze middag, in Rotterdam komt een extra ledenvergadering, de meerderheid van de afdeling Westerkwartier steunt Rood en het halve afdelingsbestuur van Amsterdam wordt mogelijk geroyeerd. Deze middag horen we de Goudse SP-fractievoorzitter zeggen dat ze de gang van zaken niet accepteert. Haar Zaanse collega meldt dat hij mensen aan de andere kant van het IJzeren Gordijn kent, vergelijkt de SP met de film Das Leben der Anderen en hoopt niet dat de SP-partijtop ooit de macht krijgt: ‘Dit heeft geen fuck met socialisme te maken’.  

Van geen kwaad bewust

De kritische SP’ers zijn zich van geen kwaad bewust, zeggen ze. Of dat echt zo is, is lastig te controleren en dus is het misschien beter te veronderstellen dat ze toch ietwat radicaler zijn dan ze zelf zeggen. Maar zelfs dan zijn de royementen vreemd. Als een lid rabiate uitlatingen doet, mensen lastigvalt of de partij schade berokkent, heeft de SP alle reden die persoon te royeren. Er zijn op dit moment echter geen individuele gronden voor royement: de SP zet leden op basis van een uit de lucht gegrepen ‘dubbellidmaatschap’ uit de partij, zonder te kijken wat iemand als individu doet of vindt. Daarvoor is maar één woord: onbehoorlijk. 

Onbegrijpelijk is het ook: als de te royeren SP’ers zulke extremistische standpunten hebben, heeft ‘hun vertrek’ bij Rood of het Marxistisch Forum – en dus hun keuze voor de SP – geen enkele inhoudelijke betekenis. Aan hun standpunten verandert dan immers niets. Het enige waar al dit gedoe toe leidt is een partij waarin niemand nog zijn mond open durft te trekken of meningen durft te verkondigen die afwijken van die van het partijbestuur. Je kunt er immers voor geroyeerd worden. Die ideeënpartij die Eggermont graag zou zien, komt er niet. 

Ondertussen gaat de verkiezing van de nieuwe partijbestuurders gewoon verder, alsof er na de royementen überhaupt nog iets te kiezen valt. Het typeert de SP: kop in het zand en nu maar hopen dat geen journalist erover schrijft.

Deze blog verschijnt bij ThePostOnline. Beeld: logo SP tegen de heksenjacht. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.